Met ingang van 1 januari 2019 bestaat er voor het eerst in ons land een mogelijkheid om vergoeding van affectieschade te krijgen. Affectieschade is immateriële schade, die bestaat uit het verdriet dat wordt veroorzaakt door het overlijden of ernstig gewond raken van een dierbare. Maar wie komen daarvoor nu in aanmerking en wanneer? En wat is het verschil tussen affectieschade en shockschade? Op deze en andere vragen over deze nieuwe vorm van schadevergoeding, zal ik in deze blog nader ingaan.
Schadevergoeding voor het slachtoffer
Wanneer iemand slachtoffer wordt van bijvoorbeeld een geweldsmisdrijf of een medische misser, heeft diegene vaak recht op een schadevergoeding. De veroorzaker kan vaak voor de schade aansprakelijk gesteld worden. Meestal gaat het om materiële schade, zoals medische kosten, kosten voor huishoudelijke hulp of het compenseren van minder inkomen. Maar ook voor verdriet, pijn en leuke dingen die het slachtoffer moeten missen, kan het slachtoffer een schadevergoeding vragen. Dit wordt immateriële schade of smartengeld genoemd.
Schadevergoeding voor naasten
Naasten van een slachtoffer hadden in Nederland lange tijd veel minder mogelijkheden om hun schade vergoed te krijgen, zeker als het om smartengeld ging. Aan slachtoffers werden zelden grote schadebedragen toegekend. Maar voor naasten was het vaak nog veel moeilijker om een dergelijke schadevergoeding te krijgen. Rechters waren namelijk beducht voor Amerikaanse toestanden. Zij wilden voorkomen dat slachtoffers en naasten al te gemakkelijk smartengeld konden claimen. Dit zou onder andere kunnen leiden tot behoorlijke verhoging van verzekeringspremies. Ook de Nederlandse politiek was hier daarom altijd bang voor.
Shockschade als je zelf getuige bent geweest
Dit terwijl al sinds midden jaren zeventig op Europees niveau was afgesproken dat er landelijke wetgeving moest komen om smartengeld aan nabestaanden toe te kennen. Pas in 2002 kwam hier een verandering in. Toen werd door de Hoge Raad voor het eerst erkend dat nabestaanden van slachtoffers van een verkeerongeval recht hebben op vergoeding van shockschade. Maar let op: van shockschade is alleen sprake als een naaste (echtgenoot, ouder of kind van het slachtoffer) zelf getuige is geweest van een bijzonder ernstig ongeval. Het slachtoffer moet hierbij om het leven zijn gekomen of daar ernstig letsel aan hebben overgehouden. Verder moet bij shockschade duidelijk zijn dat de naaste van het slachtoffer hier zelf ook (blijvend) psychisch letsel aan heeft overgehouden. In dat geval kan diegene voor deze schade aanspraak maken op een vergoeding van shockschade.
Affectieschade
Een zeer ernstig ongeval, een medische misser of geweldsmisdrijf is vaak niet alleen een aangrijpende gebeurtenis voor de betrokkenen, maar zet ook het leven van naasten geheel op zijn kop. En als de dierbare daarbij ook nog om het leven is gekomen, kunnen de gevolgen voor de naasten nog veel groter zijn. Nabestaanden van het slachtoffer konden tot voor kort geen schadevergoeding krijgen voor hun leed. Ook bijvoorbeeld een echtgenoot van iemand die de rest van zijn leven met een dwarslaesie door het leven moet, kon voor het verdriet geen compensatie krijgen. Daarin is nu dus verandering gekomen.
Wanneer heeft iemand recht op affectieschade?
Als iemand zeer ernstig en blijvend letsel oploopt of overlijdt als gevolg van een ‘fout’ van een ander, dan bestaat er voor zijn of haar naasten een recht op vergoeding van affectieschade. De naaste die aanspraak wil maken op deze schadevergoeding, zal moeten aantonen dat de aard en ernst van het letsel voldoende vaststaat. Het leed van de naaste zelf, hoeft niet vastgesteld te worden, alleen het letsel van zijn of haar dierbare. Bij een discussie hierover zal dit aangetoond moeten worden via een rapport van een medisch deskundige.
Wie komen in aanmerking? Nauwe band
Alleen personen die een zeer nauwe band met het slachtoffer hebben, hebben recht op vergoeding van affectieschade. Daarbij gaat het dan om een partner, ouder of kind. Maar ook anderen kunnen aanspraak maken op deze schadevergoeding, als zij kunnen aantonen dat sprake is (geweest) van een hechte affectieve relatie. Hieronder kunnen broers en zussen vallen. Ook pleegouders en pleegkinderen vallen hieronder. Verder is het mogelijk dat meerdere naasten naast elkaar aanspraak kunnen maken op een vergoeding. Als bijvoorbeeld een van de ouders komt te overlijden, kunnen zowel de partner als de kinderen een vergoeding krijgen.
Wat is de hoogte van de vergoeding?
De bedragen voor de schadevergoeding voor affectieschade liggen min of meer vast en zijn standaard schadebedragen. Deze bedragen liggen op dit moment tussen de € 12.500,– en de € 20.000,– per naaste/nabestaande. Om deze schade vergoed te krijgen, zal een claim moeten worden ingediend bij de aansprakelijke persoon. Als de aansprakelijkheid van de veroorzaker gedekt wordt door een verzekering, valt de affectieschade ook onder de dekking van de verzekering.
De hoogte van de schadevergoeding is afhankelijk van de relatie met het slachtoffer. Een echtgenoot/ partner of de kinderen van het slachtoffer kunnen een hogere vergoeding krijgen dan iemand die buiten het gezin valt en een andere nauwe relatie me het slachtoffer heeft. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan mensen met een LAT-relatie. Verder zijn ook de gevolgen van invloed op de hoogte van de vergoeding. Bij overlijden wordt meestal een hogere vergoeding toegekend dan wanneer sprake is van ernstig en blijvend letsel. Tot slot wordt de vergoeding verhoogd wanneer er sprake was van een geweldsmisdrijf.
Meer informatie ?
Als u meer informatie wil krijgen over de mogelijkheden om in aanmerking te komen voor affectieschade, kunt u geheel vrijblijvend contact met mij opnemen.
