Wijziging van voornaam
Als je niet tevreden of zelfs ongelukkig bent met je voornaam, kun je ervoor kiezen om tegen de mensen om je heen te zeggen dat je in het vervolg met een andere naam aangesproken wilt worden. Maar officieel blijft dan je voornaam dezelfde zoals die kort na je geboorte bij de burgerlijke stand is doorgegeven. Bij officiële gebeurtenissen (een diploma-uitreiking, een huwelijkssluiting) wordt die oorspronkelijke naam dan toch weer genoemd, vaak in aanwezigheid van vele mensen. Iemand die daar problemen mee heeft, kan ervoor kiezen ook officieel zijn voornaam (of voornamen) te laten wijzigen, zodat de gegevens in de Basisregistratie Personen van de gemeente worden aangepast. Wat zijn de mogelijkheden daartoe? En welke weg moet dan bewandeld worden?
Procedure bij rechtbank
In artikel 1:4 van het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd dat de voornamen, die iemand in zijn geboorteakte zijn gegeven, kunnen worden gewijzigd door een beslissing van de rechtbank. Dat kan op verzoek van de betrokken persoon of, tijdens diens minderjarigheid, door zijn wettelijk vertegenwoordiger (meestal de ouders). Voor deze procedure is het inschakelen van een advocaat noodzakelijk, omdat alleen een advocaat zo’n verzoek bij de rechtbank kan indienen.
Redenen voor voornaamswijziging
Een verzoek kan alleen worden toegewezen als er een goede reden wordt aangevoerd. De rechter moet ervan overtuigd worden dat iemand, die zijn voornaam wil veranderen, daar een reëel belang bij heeft. Denk bijvoorbeeld aan een fout of vergissing die is gemaakt bij het doen van aangifte bij de geboorte, waardoor een familienaam niet aan de volgende generatie wordt doorgegeven. Of juist dat iemand een familienaam heeft, maar het familielid waarnaar hij is vernoemd akelige dingen op zijn kerfstok heeft en je die naam alsnog niet wilt doorgeven of dragen. Of je hebt een erg Nederlandse voornaam, die in het buitenland de nodige gêne of hilariteit oplevert (denk aan Joke, Tiny, Freek), of bijna niet uit te spreken is door buitenlanders. Als je een functie hebt waarin er veel internationale contacten zijn, kun je in het dagelijkse leven echt last hebben van zo’n voornaam.
Ook komt het voor dat als reden wordt aangevoerd dat iemands persoonlijkheid niet aansluit bij de naam die hem bij geboorte is gegeven. Als iemand daarin echt een belemmering ondervindt, kan dat reden zijn voor voornaamswijziging.
Zijn alle namen mogelijk?
Als uitgangspunt geldt dat een gekozen nieuwe voornaam niet ook een gebruikelijke achternaam mag zijn; dat zou te verwarrend zijn. En ook een keuze voor een ongepaste voornaam zal niet worden toegewezen door de rechtbank. Er zal dus wel degelijk een inhoudelijke toetsing door de rechtbank plaats vinden. Maar als een verzoek goed wordt gemotiveerd en een zorgvuldige nieuwe naam gekozen wordt, zal toewijzing al gauw plaatsvinden. Het is aan de advocaat die het verzoekschrift indient om de redenen, die iemand heeft, voldoende helder en overtuigend in het verzoekschrift te verwoorden.
Welke rechtbank?
Lange tijd was uitgangspunt dat een verzoek moest worden ingediend bij de rechtbank die aansloot bij de plaats van geboorte, en dus waar de geboorteakte is opgemaakt. Omdat dat in de praktijk nogal onpraktisch was, is dit gewijzigd en wordt aangesloten bij de woonplaats of de werkelijke verblijfplaats van de verzoeker. Voor in het buitenland geboren personen, ongeacht hun nationaliteit, is de rechtbank Den Haag bevoegd.
Komt voornaamswijziging vaak voor?
We zien in de afgelopen jaren een stijging van het aantal verzoeken, nu een kleine 600 per jaar. Onduidelijk is waardoor deze stijging wordt veroorzaakt. Mogelijk dat het toegenomen individualisme in onze maatschappij daarin een rol speelt.
- Nardie van Ham-Oude Elferink
- Mario Versendaal
