Recht van overpad: hoe zat het ook alweer?
Iedereen heeft er vast wel eens van gehoord: recht van overpad. Je mag gebruikmaken van de grond van iemand anders om bijvoorbeeld bij jouw eigen grond te komen. In de Noordoostpolder komt dit regelmatig voor, bijvoorbeeld bij boerenerven waar een recht van overpad geldt, zodat anderen hun akkers kunnen bereiken. Ook bij arbeiderswoningen speelt dit recht, waarbij bewoners van de middenwoningen via het terrein van de hoekbewoners bij hun achtertuin kunnen komen.
Een recht van overpad kan echter voor problemen zorgen. Wat zijn de regels? Wat moet je wel en wat hoef je niet te dulden? Wat gebeurt er als de grond verkocht wordt? Mag een nieuwe eigenaar andere eisen stellen aan het gebruik van het pad?
Deze blog legt uit hoe het zit met het recht van overpad, de regels en de gevolgen bij een nieuwe eigenaar.
Wat is een recht van overpad?
De wet noemt het recht van overpad een erfdienstbaarheid. Dit is een zakelijk recht, wat betekent dat het rust op een (onroerende) zaak en niet afhankelijk is van de persoon die eigenaar is. Bij een recht van overpad zijn er altijd twee erven betrokken:
- Het dienende erf – de grond waarover je mag gaan.
- Het heersende erf – jouw grond waarvoor je het pad gebruikt.
Omdat het recht van overpad een zakelijk recht is, blijft het in beginsel bestaan, ook als de grond van eigenaar wisselt. Daarom moet een recht van overpad worden ingeschreven bij het Kadaster. Bij de aankoop van een perceel is het belangrijk om te controleren of een ander het recht heeft om het pad te gebruiken.
Recht van overpad en de nieuwe eigenaar
Wat gebeurt er als het dienende erf verkocht wordt? Mag een nieuwe eigenaar nieuwe regels stellen?
De wet bepaalt dat een recht van overpad gekoppeld blijft aan het perceel, ook na verkoop. De nieuwe eigenaar mag het gebruik dus niet zomaar verbieden. Wel kan hij in sommige gevallen een alternatief pad aanwijzen, zolang dit geen onevenredige hinder oplevert voor de gebruiker van het recht van overpad.
Bij twijfel is het altijd verstandig om juridisch advies in te winnen bij een advocaat gespecialiseerd in recht van overpad.
Ontstaan van recht van overpad
- Vestiging bij notariële akte
In de meeste gevallen wordt het recht van overpad vastgelegd met een notariële akte. Bijvoorbeeld wanneer buren afspreken dat één van hen over het erf van de ander mag gaan.
Problemen ontstaan vaak doordat oude aktes onduidelijk zijn of geen precieze beschrijving of tekening bevatten. Dit kan bij latere verkoop van de grond leiden tot conflicten over de exacte ligging van het pad. Daarom is het verstandig om het recht van overpad zo gedetailleerd mogelijk vast te leggen, inclusief tekeningen en foto’s.
- Recht van overpad door verjaring
Het recht van overpad kan ook ontstaan door verjaring. Dit is het geval als iemand langdurig een pad op andermans erf gebruikt in de overtuiging dat hij daar recht op heeft (te goeder trouw).
- Na 10 jaar verkrijgt de gebruiker het recht van overpad als hij bezitsdaden heeft verricht, zoals het onderhouden van een hek naast het pad.
- Na 20 jaar kan iemand zelfs een recht van overpad verkrijgen, ook als hij wist dat hij dat recht eigenlijk niet had (te kwader trouw).
Omdat verjaring juridisch complex is, wordt het niet snel door rechters aangenomen.
Ook juridisch advies nodig over recht van overpad? Neem contact op met Scholtens Advocaten.
Regels voor het gebruik van recht van overpad
Als er een recht van overpad is, hoe mag dat dan gebruikt worden?
- De wet bepaalt dat het recht moet worden uitgeoefend op de minst bezwarende wijze.
- Een nieuwe eigenaar mag niet zomaar de voorwaarden veranderen.
- Als het recht in het verleden alleen lopend werd gebruikt, mag het pad niet zomaar worden verbreed voor voertuigen.
Als er conflicten ontstaan over het gebruik van een recht van overpad, kan een rechter gevraagd worden om de voorwaarden vast te stellen of te wijzigen.
Noodweg: alternatief bij geen recht van overpad
Wat als een erf volledig is afgesloten van de openbare weg en er géén recht van overpad is?
In dat geval kan er een noodweg worden ingesteld. De eigenaar van het afgesloten erf kan de buren verzoeken om gebruik te mogen maken van hun grond. Dit kan alleen als er zonder zo’n noodweg geen behoorlijke exploitatie van het erf mogelijk is.
Een noodweg is niet permanent: als de situatie verandert en er een andere toegang ontstaat, vervalt dit recht. Daarnaast moet de gebruiker de eigenaar van het erf een vergoeding betalen.
Conclusie: wanneer een arbeidsrecht advocaat inschakelen?
Conflicten over een recht van overpad komen vaak voor, vooral als een perceel van eigenaar wisselt. De regels zijn complex en verschillen per situatie.
✓ Wil je weten of er een recht van overpad geldt voor jouw perceel?
✓ Heb je een geschil over het gebruik van een pad?
Bij Scholtens Advocaten hebben we ruime ervaring met recht van overpad en kunnen we je helpen met juridisch advies of een procedure.
Juridisch advies? Neem contact op met Scholtens Advocaten.
