Een dubieus huwelijk
Een dochter kwam erachter dat haar demente moeder in het geheim was getrouwd met een jongere man met wie de moeder nog maar kort een relatie had. Hij zorgde er ook voor dat de dochter geen contact meer kon krijgen met haar moeder. Haar moeder was bovendien vermogend en het vermoeden ontstond dat de man uit was op de bezittingen van de moeder. De dochter wilde het er niet bij laten zitten, maar wat kon ze doen?
Kwetsbare vrouw
De moeder (70 jaar) had gereageerd op een contactadvertentie van de man (55 jaar). De twee hadden een relatie gekregen en kort daarop was deze man, die zelf nauwelijks bezittingen had, bij de vrouw ingetrokken. Op enig moment werd zij opgenomen in het ziekenhuis vanwege ernstige geestelijke problemen. Bij haar werd een beginstadium van dementie geconstateerd. Nadat zij uit het ziekenhuis was ontslagen bleef zij onder behandeling van haar huisarts. Omdat de dementie steeds ernstiger vormen aannam werd de GGZ ingeschakeld voor ondersteuning.
Familie op afstand gehouden en onterving
Vanaf dat moment volgen de gebeurtenissen zich in vlot tempo op. Het contact tussen de vrouw en haar dochters, met wie ze altijd goed contact had, wordt door de man volledig belemmerd. Het stel trouwt en bij de huwelijksvoltrekking is naast de ambtenaar van de burgerlijke stand en de getuigen (ambtenaren) niemand aanwezig. Op initiatief van de man worden vervolgens de dochters door hun moeder ook onterfd.
Enkele weken later komt de vrouw voor een wond aan haar been bij de huisarts. De huisarts twijfelt over de toedracht van dit letsel en merkt duidelijk dat de dementie bij de vrouw zich snel ontwikkelt. De dochters, de wijkagent, de huisarts en de hulpverlening bespreken deze zorgelijke situatie.
Procedure nietigverklaring huwelijk
Nadat de gezondheidssituatie van de vrouw steeds zorgelijker wordt en nadat de vrouw in verwarde toestand op straat wordt aangetroffen, onderneemt een van de dochters actie. Moeder wordt gedwongen opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis. En de dochter start een procedure om het huwelijk tussen haar moeder en de man door de rechter nietig te laten verklaren.
In de procedure die volgt brengt een gerechtelijk deskundige aan de rechtbank advies uit. De deskundige kan, ondanks de dementie, helaas geen antwoord geven op de vraag of de vrouw rondom de huwelijksvoltrekking niet meer in staat was haar wil te bepalen.
Rechter verklaart het huwelijk nietig
Uiteindelijk neemt de rechter een beslissing. Op basis van het rapport van de deskundige en vanwege alle omstandigheden gaat de rechter er vanuit dat de vrouw bij het sluiten van huwelijk niet in staat was haar wil te bepalen. Het aangaan van een huwelijk is een complexe beslissing, leidend tot verregaande gevolgen van emotionele, juridische, en financiële en fiscale aard, zowel tijdens als ook na het einde van het huwelijk. Dat de ambtenaar en de notaris hebben meegewerkt, zegt volgens de rechter niet zoveel omdat zij op het gebied van beginnende dementie geen deskundigen zijn.
Het huwelijk wordt dan ook door de rechter nietig verklaard. Deze nietigverklaring heeft terugwerkende kracht, ook voor de man. De rechter gaat er namelijk vanuit dat de man te kwader trouw is geweest. Dit vanwege alle omstandigheden en omdat door het huwelijk zijn vermogen fors is toegenomen.
Betrokken blijven
Het nietig verklaren van een huwelijk is in de rechtspraak een zeldzaamheid. Meestal kunnen naasten of bijvoorbeeld hulpverleners veel ellende voorkomen. Maar als zich toch kwalijke ontwikkelingen voordoen, zoals in deze zaak, is het goed dat diverse betrokken partijen samen optrekken. En in een uiterste geval kan dus ook de rechter worden ingeschakeld.
Nardie van Ham-Oude Elferink
Mario Versendaal
