Aansprakelijkheid bij spuitschade
Veel agrariërs besteden het noodzakelijke spuitwerk van hun gewassen om vele uiteenlopende redenen uit aan derden, veelal loonwerkers. Deze loonwerker verricht de spuitwerkzaamheden in opdracht en op aanwijzing van de agrariër, maar onder eigen naam en verantwoordelijkheid. Die verantwoordelijkheid heeft de laatste jaren ter discussie gestaan. Deze discussie richtte zich niet zozeer op de vraag of de loonwerker wel of niet aansprakelijk is bij gemaakte fouten, maar of de agrariër als opdrachtgever ook aansprakelijk kan zijn. Inmiddels heeft de Hoge Raad, het hoogste rechtsorgaan van ons land, deze discussie beslecht.
Aansprakelijkheid loonwerker
Een loonwerker verricht zijn werkzaamheden op basis van een mondelinge of schriftelijke overeenkomst van opdracht. Een dergelijke overeenkomst van opdracht brengt met zich mee dat de loonwerker wel zo veel mogelijk rekening moet houden met aanwijzingen van zijn opdrachtgever, maar het is de loonwerker zelf die uiteindelijk de beslissingen moet nemen. Hij heeft dus zeggenschap over zijn werkzaamheden, en daarmee onderscheidt hij zich wezenlijk van een werknemer. Het recht om uiteindelijk zelf de beslissingen te nemen, brengt ook met zich mee dat de loonwerker de verantwoordelijkheid moet dragen voor de gevolgen van zijn handelen. Indien hij spuit met een te harde wind, of een te hoge dosis, en iemand leidt daardoor schade, dan dient de loonwerker die schade te vergoeden.
Aansprakelijkheid agrariër?
In de rechtspraak werd tot enkele jaren geleden aangenomen dat wanneer een loonwerker de werkzaamheden uitvoert onder eigen verantwoordelijkheid, de agrariër als opdrachtgever niet aansprakelijk gehouden kon worden voor schade van derden. Deze aansprakelijkheid is ter discussie komen te staan, en is uiteindelijk voorgelegd aan de Hoge Raad.
Casus
Een bloembollenteler gaf een loonwerker opdracht om zijn perceel te bespuiten met Round-up. Naast dit perceel was het perceel van zijn buurman gelegen waarop peen geteeld werd, bestemd voor de consumptie. Na oogst, opslag en aflevering van deze peen bleek bij controle dat in de peen (te) veel residu aanwezig was van de Round-up, met als gevolg dat de partij afgekeurd werd. Hierop stelde de buurman de bloembollenteler, aansprakelijk voor de geleden schade, bestaande uit de misgelopen verkoopopbrengt van de peen. De bloembollenteler wees aansprakelijkheid van de hand: hij had immers niet met de Round-up gespoten, dat was de loonwerker.
Normale bedrijfsactiviteiten
De loonwerker werd aansprakelijk gesteld, maar de buurman handhaafde zijn claim op de bloembollenteler. Hij vond dat deze aansprakelijkheid gebaseerd was op het gegeven dat op grond van de wet een opdrachtgever toch aansprakelijk kan zijn voor de geleden schade indien de werkzaamheden die geleid hebben tot de schade, behoren tot de normale werkzaamheden van de opdrachtgever. Daarvan was volgens hem sprake.
De bloembollenteler verweerde zich door te stellen dat zijn bedrijf uitsluitend bloembollen teelde, en dat het verrichten van spuitwerkzaamheden zeker niet behoorde tot de activiteiten van zijn bedrijf. Hij had juist dit werk sinds enkele jaren uitbesteed omdat het specialistisch werk was waartoe hij zelf niet (meer) in staat was, het zou dan ook vreemd zijn dat hij aansprakelijk zou zijn voor werkzaamheden waar hij zichzelf niet bekwaam genoeg meer voor achtte.
Conclusie
De Hoge Raad volgde de bloembollenteler niet. Volgens de Hoge Raad behoort het spuiten van gewassen tot de normale bedrijfsactiviteiten, waaronder ook bijvoorbeeld het geschikt maken van het land voor de teelt. Doordat het spuiten behoort tot de normale bedrijfsactiviteiten van een agrariër, is deze agrariër naast de loonwerker ook verantwoordelijk voor eventuele schade. De casus die voorgelegd werd aan de Hoge Raad speelde zich af binnen de bloembolsector, maar deze aansprakelijkheidsregel is niet beperkt tot deze sector, maar geldt voor de gehele agrarische sector. Er zijn dus twee partijen die aansprakelijk gehouden kunnen worden: de agrariër en degene die de spuitwerkzaamheden heeft verricht.