Een ongeluk zit in een klein hoekje!
Het struikelen over op de stoep liggende stroomkabels of een val in een openstaand luik kan soms vergaande consequenties opleveren voor het slachtoffer maar ook voor degene die deze situatie heeft doen ontstaan. Bij zo’n val roepen juristen vaak in koor: “Kelderluik-arrest”! Dit arrest is al van 1965 maar voor de rechtspraktijk nog steeds van groot belang. Zo ook in een zaak die eind 2016 werd beslist door het Hof Amsterdam. De vraag was onder andere of waarschuwen altijd nodig is.
Val door gladheid op weegbrugterrein
Een chauffeur van een vrachtwagen zette bij winterse omstandigheden zijn vrachtwagen op de op het terrein aanwezige weegbrug (een metalen weegplaat) en stapte uit de vrachtwagen. Hoewel hij door het winterse weer voorzichtiger liep en werkschoenen met een goed profiel droeg, gleed hij toch uit en kwam ten val. In het ziekenhuis werd vastgesteld dat zijn enkel op drie plaatsen was gebroken, zijn enkelbanden waren gescheurd en dat hij geopereerd moest worden.
De vrachtwagenchauffeur heeft de eigenaar van het terrein aansprakelijk gesteld voor zijn schade op grond van een onrechtmatige daad. Hij was van mening dat de eigenaar van het terrein niet had voldaan aan de op hem rustende zorgplicht door niet die voorzorgsmaatregelen te treffen ter voorkoming van schade als gevolg van een gevaarlijke situatie.
Heeft de eigenaar van het terrein onrechtmatig gehandeld?
De rechter beoordeelt deze zaak aan de hand van de zogeheten “Kelderluik-criteria”. Deze criteria zijn:
1) hoe waarschijnlijk kan het zijn dat iemand niet de vereiste oplettendheid en voorzichtigheid in acht zal nemen?
2) hoe groot is de kans dat daaruit een ongeval ontstaat?
3) hoe ernstig kunnen de gevolgen zijn?
4) hoe bezwaarlijk is het om veiligheidsmaatregelen te treffen?
Het hof overweegt dat de metalen weegplaat bij winterse omstandigheden glad kan worden. Dit kan bij winters weer dus een gevaarzettende situatie opleveren. Vervolgens wordt bekeken of de eigenaar van het terrein voldoende veiligheidsmaatregelen heeft getroffen?
Voldoende maatregelen getroffen?
De eigenaar van het terrein heeft een in gladheidbestrijding gespecialiseerd bedrijf opdracht gegeven om op de dagen dat het sneeuwde zorg te dragen voor het sneeuwvrij maken van het terrein en herhaaldelijk met zout te strooien tegen de gladheid. Dat leken hem voldoende voorzorgsmaatregelen. Op de dag van het ongeluk sneeuwde het niet. De chauffeur was van mening dat er sprake was van onvoldoende strooi- en veegwerk en dat de eigenaar van het terrein ook nog waarschuwingsborden had moeten plaatsen.
Het hof vond de getroffen maatregelen in deze situatie voldoende, zeker nu na de laatste strooi- en veegwerkzaamheden geen meldingen of signalen waren ontvangen van gladheid.
Waarschuwingsborden?
Of van de eigenaar van het terrein verlangd kon worden om nog waarschuwingsborden te plaatsen liet het Hof in het midden. De chauffeur wist immers dat hij voorzichtiger moest lopen door het winterse weer en dat deed hij ook. In juridische termen zeggen we dan dat het causaal verband ontbreekt. Immers ook met waarschuwingsborden zou de chauffeur gevallen zijn. En dus wordt de chauffeur uiteindelijk in het ongelijk gesteld.
Conclusie
Bij een gevaarzettende situatie moet degene die deze situatie creëert voldoende en adequate voorzorgsmaatregelen treffen om te voorkomen dat er een ongeluk zou kunnen plaatsvinden. Waarschuwen is meestal verstandig, maar is niet altijd beslisssend voor aansprakelijkheid, zoals uit deze zaak blijkt. De ‘Kelderluik-criteria’uit 1965 bewijzen nog steeds hun waarde.